Η σχολική χρονιά οδεύει προς το τέλος της και πολλοί γονείς νηπίων αναρωτιούνται αν το παιδί τους είναι έτοιμο να μεταβεί στο Δημοτικό Σχολείο. Η Κατερίνα Ρήγα, Νηπιαγωγός – Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής & Συνεργάτιδα του Κέντρου Ειδικών Θεραπειών “Ονειρολόγιο” μάς ενημερώνει σχετικά με την σχολική ετοιμότητα αλλά και την υποστήριξη που μπορούν να λάβουν τα παιδιά μας:
Η περίοδος που ξεκινά από τη γέννηση του παιδιού έως και τα 6 του χρόνια έχει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων που θα το βοηθήσουν να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που συνοδεύουν στο Δημοτικό σχολείο.
Μέχρι και την τάξη του Νηπιαγωγείου, το παιχνίδι, σαν κύρια πηγή μάθησης, διαμορφώνει τόσο την προσωπικότητα του παιδιού, όσο και το γνωστικό του προφίλ. Το παιδί αναπτύσσεται, εξερευνά, αλληλεπιδρά και μαθαίνει τον κόσμο γύρω του. Στο Δημοτικό, έρχεται αντιμέτωπο με νέες έννοιες, κανόνες και τρόπους μάθησης, δηλαδή, με νέες απαιτήσεις. Απαιτήσεις, στις οποίες θα μπορέσει να προσαρμοστεί και να ανταποκριθεί με επιτυχία, όταν διαθέτει «σχολική ετοιμότητα».
Με τον όρο αυτό, υποδηλώνεται η ικανοποιητική για την ηλικία του κοινωνική, ψυχο-συναισθηματική, γνωστική-αντιληπτική, κινητική και γλωσσική ανάπτυξη, μέσα από την κατάκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων, οι οποίες συνδέονται τόσο με την καλή σχολική επίδοση, όσο και με τη αυτοεκτίμησή του.
Κριτήρια που υποδηλώνουν ότι ο μαθητής/ρια είναι έτοιμος/η για το Δημοτικό σχολείο στον κοινωνικό και ψυχο-συναισθηματικό τομέα είναι να:
- διατηρεί ποιοτική βλεμματική επαφή και σταθερή ανταπόκριση στο όνομά του,
- ακολουθεί τόσο απλές, όσο και σύνθετες εντολές αποτελούμενες από δύο ή τρία μέρη,
- προσανατολίζεται στο χώρο και τον χρόνο,
- προσαρμόζεται σε μαθησιακό περιβάλλον, ακόμη κι αν δεν του είναι οικείο,
- εστιάζει την προσοχή του σε δραστηριότητες τραπεζιού και χώρου και εάν χρειαστεί, να εκφράζει απορίες,
- ολοκληρώνει σε καθιστή θέση και ικανοποιητικό χρόνο τη δραστηριότητα τραπεζιού,
- αναγνωρίζει συναισθήματα και εκφράσεις προσώπου και να προσαρμόζεται ανάλογα σε μια συζήτηση,
- αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του,
- συνεργάζεται σε ομαδικές δραστηριότητες για την επίτευξη κοινού στόχου.
Βασικά κριτήρια της «σχολικής ετοιμότητας» στον γλωσσικό και γνωστικό τομέα, είναι το παιδί να είναι σε θέση να:
- εμπλέκεται σε λειτουργικό διάλογο με τον συνομιλητή του, έχοντας πλήρως κατανοητή ομιλία και κάνοντας σωστή χρήση προσώπων και χρόνων,
- απαντά σε προσωπικές ερωτήσεις και ερωτήσεις γενικού περιεχομένου,
- αφηγείται μια απλή προσωπική ιστορία ή ένα βίωμα (π.χ. πως πέρασε στην εκδρομή»,
- κατανοεί ιστορίες και να μπορεί να τις αναδιηγηθεί με αρχή-μέση και τέλος,
- περιγράφει εικόνες και αντικείμενα κάνοντας χρήση σωστού λεξιλογίου,
- αιτιολογεί, να εξηγεί, να επιχειρηματολογεί και να ερμηνεύει καταστάσεις ,
- πραγματοποιεί λογικές συνδέσεις ανάμεσα σε γεγονότα,
- ανταποκρίνεται σε λεκτικά και φωνολογικά παιχνίδια (π.χ. παιχνίδια με σύνθετες και αντίθετες λέξεις, ομοιοκαταληξίες, να βρίσκει λέξεις που ξεκινούν από ένα συγκεκριμένο φώνημα)
- αναγνωρίζει τα κεφαλαία γράμματα της αλφαβήτου και να μπορεί να γράψει τα περισσότερα από αυτά ή -τουλάχιστον- τα γράμματα του ονόματός του,
- αντιγράφει απλές λέξεις της καθημερινότητας με ικανοποιητική για την ηλικία του γραφοκινητικότητα.
Στο πεδίο των λογικομαθηματικών εννοιών, τα κριτήρια αφορούν να:
- αναγνωρίζει και ονοματίζει τα σχήματα και τα χρώματα,
- αναπαράγει τα σχήματα,
- κατανοεί τις σχέσεις μεγέθους (π.χ. μικρό-μεσαίο-μεγάλο/ μακρύ-κοντό κ.ά. ) και να πραγματοποιεί συγκρίσεις και σειροθετήσεις,
- αναγνωρίζει και να υπολογίζει τις ποσότητες (π.χ. πολλά-λίγα/τόσα-όσα/περισσότερα-λιγότερα κ.ά.),
- αντιστοιχίζει αριθμό με ποσότητα,
- ομαδοποιεί, να ταυτίζει και να ταξινομεί σύμφωνα με κριτήρια (πχ. Σχήμα, μέγεθος, χρώμα, υλικό),
- απαριθμεί τουλάχιστον μέχρι το 10,
- μετρά και να αναγνωρίζει οπτικά τους αριθμούς μέχρι το 10,
- γράφει τους αριθμούς σε αριθμογραμμή,
- κατανοεί βασικές χωρικές έννοιες (π.χ. μπροστά από, μέσα-έξω, πάνω-κάτω, ανάμεσα σε κ.ά. ) ,
- κατανοεί βασικές χρονικές έννοιες (π.χ. πριν-τώρα-μετά κ.ά.).
Ακόμη, κρίνεται σημαντικό το παιδί να έχει κατακτήσει γενικές γνώσεις και δεξιότητες, όπως να:
- Έχει καλή ακουστική και οπτική μνήμη, δηλαδή να είναι σε θέση να ανακαλέσει έως 6 στοιχεία,
- εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε εικόνες, αντικείμενα, γεγονότα,
- ζωγραφίζει σχηματοποιώντας τον εαυτό του και ένα σπίτι αποτελούμενο από 5 μέρη,
- συνθέτει απλά puzzles,
- γνωρίζει τα μέρη του σώματός του,
- γνωρίζει τις ημέρες της εβδομάδας στη σειρά.
Η σχολική ετοιμότητα του παιδιού καθορίζεται από πολλούς παράγοντες (οικογένεια, προφίλ παιδιού, μαθησιακό περιβάλλον). Σε περίπτωση που εντοπιστούν τυχόν δυσκολίες στο μαθησιακό προφίλ του, συστήνεται η εκπαιδευτική αξιολόγηση και δίνεται εξατομικευμένο πρόγραμμα για την ανάπτυξη των αδύναμων δεξιοτήτων, ώστε να το βοηθήσουμε να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη νέα σχολική χρόνια.
Η έγκαιρη υποστήριξη των παιδιών με επιστημονικές μεθόδους οδηγεί στην εξέλιξη και την πρόοδο τους.
Κατερίνα Ρήγα
Νηπιαγωγός – Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής
Κέντρο Ειδικών Θεραπειών “Ονειρολόγιο”
Λόγο-Έργο–Ψύχο-Ειδ.Διαπαιδαγώγηση-Ομάδες
Πρώιμη παρέμβαση
Αμφικτυόνων 11, Λαμία
Τηλ. 2231 103120
e-mail: oneirologio2015@gmail.com
Ιστοσελίδα: oneirologiosite.wordpress.com/
Facebook: Κέντρο Λογοθεραπείας – “Ονειρολόγιο”
Instagram: _oneirologio_
