Συνεχίζεται ως τις 29 Νοεμβρίου 2024 στην Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας “Αλέκος Κοντόπουλος” η εικαστική έκθεση του Γεράσιμου Καραντινού, “ΦΡΟΥΤΑ ΕΠΟΧΗΣ”.
Η έκθεση παρουσιάζει 26 ιδιαίτερες κατασκευές του Γεράσιμου Καραντινού, ο οποίος, ακολουθώντας μια μακρά παράδοση από την εποχή του Καραβάτζο και των Ολλανδών ζωγράφων του 17ου αιώνα, επιλέγει να προσεγγίσει τα φρούτα ως αντικείμενο εικαστικής μελέτης. Η έκθεση αποτελεί φόρο τιμής στη δύναμη της «νεκρής φύσης» να μεταμορφώνει το καθημερινό σε κάτι διαχρονικό.
Συναντήσαμε τον Γεράσιμο Καραντινό το μεσημέρι της Τρίτης 19 Νοεμβρίου 2024 και μας “ξενάγησε” στην έκθεσή του
Μπαίνοντας στο χώρο της έκθεσης, εύκολα διακρίνει κανείς τα τρία δομικά της στοιχεία: γύψος, φρούτα, χρόνος – τα τρία πρωτογενή στοιχεία που έχουν μετεξελιχτεί σε ένα δευτερογενές εικαστικό φαινόμενο, με υπόσταση την αλληλεπίδραση οργανικής και ανόργανης ύλης, την αλληλεπίδραση ζωής και θανάτου. Ο γύψος, ψυχρός και άψυχος, έρχεται σε αντίθεση με τη ζωτική και φθαρτή φύση των φρούτων, ενώ ο χρόνος λειτουργεί ως ο αόρατος συνδετικός κρίκος που αναδεικνύει την εφήμερη ομορφιά και τη σταδιακή φθορά, την αιώνια διαμάχη ζωής και θανάτου.
Ας ακούσουμε τον ίδιο τον καλλιτέχνη:
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Γιώργος Παπασταμούλος
Σκηνοθεσία: Άκης Λούκας
Κάμερα: Πάνος Παπαρούπας
Μοντάζ: Θοδωρής Νικολόπουλος
Οργάνωση παραγωγής: Όλγα Καλογήρου
Στο πλαίσιο της έκθεσης πραγματοποιήθηκε παράσταση (performance) η οποία έδρασε δυναμικά ως καταλύτης για τη σύλληψη του εννοιολογικού περιεχομένου των εικαστικών έργων του δημιουργού.
Η παράσταση δρα δυναμικά
Συντελεστές παράστασης:
Ελισάβετ Γαλάνη
Δημήτριος Γαλάνης
Βασιλική Νικοπούλου
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ :
Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας «Αλέκος Κοντόπουλος»
Κύρια Αίθουσα
Διοργάνωση: Δήμος Λαμιέων
Επιμέλεια έκθεσης : Μπουραζάνης Κωνσταντίνος, Ιστορικός Τέχνης Α.Σ.Κ.Τ.
Διάρκεια έκθεσης 16/10 – 29/11 2024
Ωράριο Λειτουργίας : Δευτέρα έως Παρασκευή : 9.00 – 14.00 &
Τετάρτη απόγευμα 18.00 – 20.00
ΦΡΟΥΤΑ ΕΠΟΧΗΣ
Κείμενο επιμελητή Κωνσταντίνου Μπουραζάνη
Από την εποχή του μεγάλου Καραβάτζο και των Ολλανδών ζωγράφων του 17ου αιώνα, η αποτύπωση φρούτων και καρπών αποτέλεσε μια συνήθης πρακτική μελέτη των ιδιοτήτων της φόρμας αλλά και ένα ξεχωριστό είδος καλλιτεχνικής δημιουργίας, το οποίο συνηθίζεται να αποκαλούμε «Νεκρή Φύση». Στην ιστορία της τέχνης αμέτρητοι καμβάδες και υλικά, έχουν σταθεί αντιμέτωπα με τις ποιότητες, τα μεγέθη, τα χρώματα και τα σχήματα τα οποία μπορεί να φανερώσει ένα απλό φρούτο, στην προσπάθεια του εικαστικού να μεταφέρει τη φύση σε μια διαφορετική πραγματικότητα, αυτή της Τέχνης. Οι τρόποι με τους οποίους αποδόθηκε η εικόνα των καρπών υπήρξαν πολλοί και η συγκίνηση την οποία προσέφερε και προσφέρει η αναπαράσταση των μορφών, σε σχέση με το φως και τη ζωντάνια των χρωμάτων σε κάποια έργα είναι μοναδική.
Αρκετά πρωτότυπος και μοναδικός ο τρόπος με τον οποίο επέλεξε να αντιμετωπίσει το υλικό του και ο Καραντινός. Στην ενότητα αυτή των έργων του με τίτλο Φρούτα Εποχής, η σκέψη του εικαστικού θα αναπτυχθεί πολυεπίπεδα. Όλα είναι εδώ. Η τρίτη διάσταση της πλαστικής θα ορίσει το μέσο του. Τα εικαστικά στοιχεία του, οργανική και ανόργανη υλη αρχίζουν να καθοδηγούν την καλλιτεχνική πρακτική, οι φόρμες επιλέγονται και δημιουργούν σχήματα. Ο γύψος, το μέταλλο, το ξύλο είναι αυτά που θα αγκαλιάσουν το ζωντανό ακόμα φρούτο. Εκεί ακριβώς βρίσκεται το σημείο όπου η επιλογή του τρόπου, αποκτά ενδιαφέρον και σηματοδοτεί το έργο τέχνης. Στον όρο « Νεκρή Φύση» ο δημιουργός θα αναρωτηθεί για το πώς; Θα ανακαλύψει στη λέξη, ότι για να θεωρηθεί κάτι νεκρό θα πρέπει να έχει ζήσει πρώτα. Η έννοια του Χρόνου θα ενταχθεί στο συλλογισμό και θα αποδοθεί ως Διάρκεια. Η πρωταρχική ιδέα εξελίσσεται και ο Χώρος θα αναλάβει το δικό του ρόλο. Βασικός παράγοντας της γλυπτικής τέχνης, επιβάλλει να καθοριστεί το πλαίσιο, μια προσπάθεια για οριοθέτηση. Έτσι ο Χώρος θα υπάρξει ως Έκταση.
Μεγάλες και μικρές κατασκευές δημιουργούνται για να δηλώσουν το περιθώριο δράσης. Αφηρημένα πεδία στα οποία αναδύονται τρισδιάστατες οριζόντιες και κάθετες γεωμετρικές μορφές. Εκεί μέσα, το φρούτο αποκόβεται παντελώς από το κάθε αναμενόμενο περιβάλλον του και εντάσσεται σε μια νέα πραγματικότητα. Το αντικείμενο ως έργο τέχνης οδηγείται προς την αυτονόμηση του, αποκαλύπτοντας μελέτες της ρωσικής πρωτοπορίας, ενώ στο νου έρχονται τα ζωγραφικά αντιανάγλυφα του Τάτλιν. Έργα τα οποία θυμίζουν πειράματα μηχανικής εντάσσουν τους καρπούς στη διαδικασία τους, καθώς υποδηλώνουν την κίνηση μέσα από τις γραμμές τους. Παράλληλα όμως, μέσα σε αυτή τους τη λεπτότητα παραμένουν απόλυτα στιβαρά, απόλυτα σταθερά. Αυτό συμβαίνει γιατί η κίνηση επιτελείται σε ένα διαφορετικό επίπεδο, σε εκείνο του μικρόκοσμου.
Όπως αναφέρθηκε, ο Καραντινός μέσα από το έργο του διαπραγματεύεται τη διάρκεια και το χώρο, δυο έννοιες οι οποίες αφορούν άμεσα την κίνηση. Κάπου εδώ θα μας προκαλέσει να αναρωτηθούμε: Άραγε η κίνηση στο έργο τέχνης όντως παραμένει στα όρια της ψευδαίσθησης;
Η Διάρκεια έχει να κάνει με το χρόνο μέσα στον οποίο η καλλιτεχνική δημιουργία εξελίσσεται προς το άπειρο. Η οργανική υλη, το φρούτο, τείνει σταθερά προς τη φυσική φθορά και αποσύνθεση. Το έργο βρίσκεται σε μια διαρκή εξέλιξη. Ακόμα και το ανόργανο υλικό το οποίο επιχειρεί να περιορίσει, να ονομάσει το πεπερασμένο, διαρκώς ευρύνεται αποκαλύπτοντας το πρωταρχικό στάδιο της δημιουργίας. Εδώ η έκταση αφορά το χώρο μέσα στον οποίο λειτουργεί το συμβάν. Ο χώρος στη φυσική επιστήμη θα ορισθεί ως ο τρόπος. Ο τρόπος που εκδηλώνεται η τάξη των γεγονότων των φαινομένων και της ύλης. Όχι όμως ως κενός χώρος. Κενό δεν υπάρχει πουθενά. Ο δυναμικός χαρακτήρας του κενού προσφέρεται ως η πραγματικότητα, μέσα στην οποία η υλη ενεργοποιείται και φθείρεται αέναα. Η κίνηση είναι αδιάκοπη και όπως εύστοχα αναφέρει ο ίδιος ο εικαστικός, «…Το Ον παγιδεύτηκε στο ανόργανο μη Ον για πάντα…».
Τώρα σε πρώτο πλάνο έρχεται ο άνθρωπος, το σκεπτόμενο Ον. Ο εξουσιαστικός ρόλος του δημιουργού. Η επιλογή! Επιλέγει να σταματήσει το χρόνο, να τον ακυρώσει έστω και στιγμιαία με την απόφαση της έκθεσης, της επικοινωνίας του ιδίου του έργου. Ο καλλιτέχνης – παρατηρητής συνειδητοποιεί τη δύναμη του και μετατρέπεται στον καλλιτέχνη – εξουσιαστή. Το κάθε τι υπήρξε τη στιγμή κατά την οποία επέλεξε αυτός να υπάρξει. Ο άνθρωπος – καλλιτέχνης αποφασίζει να ορίσει τον κόσμο του. Θα αντιληφτεί το φρούτο ως καρπό και τον καρπό ως σπέρμα, παρουσιάζοντας την εικόνα του βρέφους το οποίο τοποθετεί σε ένα ιδιότυπο σταυρό, ίσως σχολιάζοντας έτσι τη προκαθορισμένη μοίρα του σε σχέση με το θάνατο. Οι φωτογραφίες των προγόνων κάτω από το θαμπό πλαίσιο υποδηλώνουν τη συνέχεια και τη σχέση του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον. Το φρούτο εποχής είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Με τη παρουσία του μικρού κοριτσιού φανερώνεται η συνειδητή απόφαση άρνησης του χρόνου, μέσω της μνήμης ενώ ο φυσικός κόσμος θα συμπληρωθεί ως παρουσία με το τρίπτυχο, το οποίο παρουσιάζει το περίγραμμα του ζώου και κάπως αινιγματικά μας δηλώνει πως «Δεν τελείωσε ακόμα».
«Ένα πραγματικό έργο τέχνης, δεν τελειώνει ποτέ» γράφει ο Πωλ Βαλερύ. Η συνέχεια είναι ένα σημαντικό στοιχείο στην εργασία του Καραντινού. Θα αποταθεί : «.. υπάρχει Θάνατος μετά τη ζωή… Ζωή μετά το θάνατο» και εκεί η λύτρωση θα έρθει ως παράγωγο της τέχνης του. Μέσα από το εννοιολογικό σχήμα το οποίο συστήνει, επιχειρεί να προσεγγίσει ιδέες οι οποίες σχετίζονται με την αλήθεια των φαινομένων και την κατανόηση του κόσμου μέσα από την αναζήτηση αυτής της αλήθειας. Ίσως έτσι να δίνει και τη δική του απάντηση, στο θεμελιώδες ερώτημα σχετικά με την ανάγκη ύπαρξης της τέχνης, για τον άνθρωπο. Να είναι αυτός ο τρόπος, με τον οποίο η τέχνη τρέφει την ψυχή και καθίσταται απαραίτητη. Η παραίσθηση μιας αιωνιότητας. Η ουτοπική αποφυγή του αδυσώπητου πεπρωμένου. Η απαλοιφή του εφήμερου. Μια μετάβαση, από το φθαρτό στο άφθαρτο.
Μπουραζάνης Κωνσταντίνος
Ιστορικός Τέχνης
Α.Σ.Κ.Τ.
