Ο Λαμιώτης καθηγητής Φυσικής Αγωγής Αλέξανδρος Χαντζηπαυλίδης μας μιλάει για μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη προσέγγιση της έννοιας «Άθληση», ενώ παράλληλα μας αναφέρει γιατί αυτή η προσέγγιση θα πρέπει να μας επηρεάσει όλους….θετικά

«Άθληση ένα εμβόλιο δοκιμασμένο, αποτελεσματικό… αλλά και ακίνδυνο.»

Κατά καιρούς το θέμα του αθλητισμού, ερασιτεχνικού και επαγγελματικού, και η συσχέτισή του με την υγεία του ανθρώπου απασχολεί τόσο την κοινωνία όσο και την επιστημονική κοινότητα. Λαμβάνοντας ωστόσο υπόψιν μας το γεγονός ότι η πρόσβαση σε μια πληθώρα πληροφοριών και αδυναμία φιλτραρίσματος της εκάστοτε πληροφορίας σε συνδυασμό με την παραπληροφόρηση, δημιουργούν ένα μεγάλο αίσθημα σύγχυσης που οδηγεί, δυστυχώς, σε λανθασμένες κινήσεις και επιλογές.

….ποτέ δεν είναι αργά για να ενεργοποιηθεί κάποιος και να βελτιώσει την υγεία του…..δεν είναι υπερβολή να παρομοιάσουμε την άσκηση με ένα «φάρμακο»

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει τα οφέλη της συστηματικής άθλησης στον οργανισμό μας. Ένα μεγάλο μέρος εργαστηριακών και πληθυσμιακών ερευνών, έχουν τεκμηριώσει τις θετικές επιδράσεις της συστηματικής άθλησης στην υγεία και τη φυσική κατάσταση όπως η βελτίωση πολλών φυσιολογικών, ψυχολογικών και μεταβολικών παραμέτρων καθώς και η μείωση του κινδύνου ανάπτυξης πολλών χρόνιων ασθενειών και πρόωρης θνησιμότητας.

Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε εργαστηριακές έρευνες που μαρτυρούν πως η συστηματική άθληση συμβάλλει στην πρόληψη εκδήλωσης καρδιαγγειακών επεισοδίων, μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ, καρκίνου του παχέος εντέρου και μαστού, παχυσαρκίας, μάστιγα τη σημερινής εποχής, της κατάθλιψης και άγχους ενώ μειώνει τη θνησιμότητα. Μάλιστα η πλειοψηφία των ερευνών για τη θνησιμότητα, αναφέρονται σε άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας (40-80 ετών) υποδεικνύοντας ότι ποτέ δεν είναι αργά για να ενεργοποιηθεί κάποιος και να βελτιώσει την υγεία του. Με βάση τα παραπάνω λοιπόν δεν είναι υπερβολή να παρομοιάσουμε την άσκηση με ένα «φάρμακο»

Ποια είναι όμως η σχέση δόσης απόκρισης και ποια είναι τα γενικά ζητήματα που προκύπτουν για την ασφαλή συνταγογράφηση αυτού του φαρμάκου; Αν και έχει τεκμηριωθεί ότι η φυσική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο ασθενειών που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο, τα δεδομένα είναι λιγότερο ξεκάθαρα σχετικά με την ελάχιστη απαιτούμενη δοσολογία. Είναι επίσης πιθανό η ελάχιστη δοσολογία φυσικής δραστηριότητας αλλά και το σχήμα της καμπύλης δόσης – απόκρισης  να διαφέρει από ασθένεια σε ασθένεια και σε καταστάσεις που επηρεάζουν την υγεία. Για παράδειγμα, στη συζήτηση σχετικά με τις συστάσεις για τη δημόσια υγεία, φαίνεται ότι απαιτούνται μεγαλύτερες ποσότητες φυσικής δραστηριότητας για την πρόληψη ανθυγιεινής αύξησης του σωματικού βάρους συγκριτικά με την ποσότητα που απαιτείται για να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης καρδιαγγειακών ασθενειών.

Το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών, διατυπώνει τη θέση ότι μέτριας έντασης άθληση διάρκειας 45 έως 60 λεπτών 3 -4 φορές την εβδομάδα είναι η πλέον ενδεικτική, ενώ για τη διατήρηση απαιτείται πιθανά μια αύξηση 60 έως 90 λεπτών. Βέβαια σε αυτό το σημείο αξίζει να πούμε πως πρόσφατες μελέτες που έχουν γίνει, δείχνουν μία πολύ καλή ανταπόκριση και σε μερικές περιπτώσεις καλύτερη όταν εκτελούμε άσκηση υψηλής έντασης, πράγμα που σημαίνει και λιγότερος συνολικός χρόνος.

Είναι όμως η άθληση ακίνδυνη; Πότε όμως και για ποιους λόγους μπορεί να αποτελέσει εν δυνάμει κίνδυνο για τους μετέχοντες σε αυτή; Ποια προβλήματα μπορεί να προκύψουν και τι παρενέργειες μπορεί να έχει αυτό το φάρμακο στον οργανισμό μας; Αυτό είναι λοιπόν το ουσιαστικό ερώτημα που πρέπει να προκύψει και να απαντηθεί, ώστε να εντάξουμε την άθληση με ομαλό και ασφαλή τρόπο στην καθημερινότητα μας.

Δείτε πρώτοι τις ειδήσεις του MAG24 στο VIBER

Εν αντιθέσει με πληθώρα μελετών που αναφέρουν τα οφέλη, υπάρχουν ελάχιστες μελέτες που έχουν επικεντρωθεί στου κινδύνους της άσκησης και ως επι τω πλείστων αναφέρονται σε αιφνίδιους θανάτους νεαρών ατόμων συσχετισμένοι με προβλήματα στην καρδιά. Ωστόσο, σε όλες αυτές τις μελέτες το δείγμα της έρευνας ήταν αθλητές υψηλών επιδόσεων με πολλές ώρες προπόνησης και δύσκολα πρωτόκολλα στο ενεργητικό τους. Παράλληλα, μιλάμε για μεμονωμένες περιπτώσεις που ενδεχομένως να προϋπήρχε και άλλο πρόβλημα υγείας. Υπάρχουν όμως και μελέτες των τελευταίων ετών που φέρνουν στο προσκήνιο και παρενέργειες μικρότερης μεν βαρύτητας αλλά αυξημένης εμφάνισης. Αυτές οι παρενέργειες έχουν να κάνουν με μικροτραυματισμούς σε οστά, μύες μέχρι και αλλαγή διάθεσης.

Είμαστε σε θέση λοιπόν να πούμε με βεβαιότητα, ότι σε αυτές τις περιπτώσεις βασικό ρόλο έχει διαδραματίσει η επιλογή του συμβούλου προπόνησης. Πρακτικά ένας καθηγητής φυσικής αγωγής οφείλει να γνωρίζει την διαδικασία που ακολουθείται και συνιστάται για την δημιουργία ενός προγράμματος άσκησης και τις παραμέτρους που πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν του για να προχωρήσει στην υλοποίηση αυτού.

….Ένας «εικονικός» γυμναστής, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαθιστά την φυσική παρουσία ενός καθηγητή φυσικής αγωγής.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα αποτελεί σύνηθες φαινόμενο των χρηστών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, να καταφεύγουν σε αυτά προκειμένου να αντλήσουν ιδέες για να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα γυμναστικής. Υπάρχουν όμως κάποιες προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες μπορεί να επιτευχθεί με ασφάλεια αυτού του είδους η «προσέγγιση». Ένας «εικονικός» γυμναστής, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαθιστά την φυσική παρουσία ενός καθηγητή φυσικής αγωγής. Ένα τυποποιημένο και σε αρκετές περιπτώσεις μη ρεαλιστικό πρόγραμμα άσκησης, δεν μπορεί να αντικαθιστά ένα πρόγραμμα δομημένο με όλες τις αρχές του σχεδιασμού, με βάση πάντα τα εκάστοτε δεδομένα και τις εκάστοτε δυνατότητες και απαιτήσεις του ασκούμενου. Αυτά λοιπόν θα πρέπει να μας απασχολήσουν και θα μας απασχολούν όπως όλα δείχνουν στο προσεχές διάστημα.

….Ας δώσουμε λοιπόν όλοι, ειδικά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που βιώνουμε, όχι μία αλλά πολλές δόσεις από το «εμβόλιο» που ακούει στο όνομα άθληση.

Συνοψίζοντας. Η συστηματική άθληση αποτελεί αναμφισβήτητα το πλέον δοκιμασμένο και αποτελεσματικό «εμβόλιο» αρκεί να φροντίσουμε με τη σωστή και επιστημονική καθοδήγηση να το κάνουμε και  «ακίνδυνο». Είναι ο πλέον ασφαλής τρόπος εξασφάλισης την σωματικής και ψυχικής υγείας και όλων των οργανικών και μη παραμέτρων.

Κλείνοντας η άθληση αποτελεί και πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι στην καθημερινότητας μας και να γίνει βίωμα και τρόπος ζωής, πριν φτάσει να γίνει αναγκαίο κακό. Είναι το μέσο για την αύξηση της απόδοσης στην εργασία μας, στις δραστηριότητες μας, στη θέληση και στην όρεξη για ζωή. Ας δώσουμε λοιπόν όλοι, ειδικά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που βιώνουμε, όχι μία αλλά πολλές δόσεις από το «εμβόλιο» που ακούει στο όνομα άθληση.

Αλέξανδρος Π. Χαντζηπαυλίδης, MSc. Καθηγητής Φυσικής Αγωγής – Κλινικός Εργοφυσιολόγος

Δυο Λόγια για τον Αλέξανδρο:

Ο Αλέξανδρος Χαντζηπαυλίδης αποφοίτησε με Άριστα τη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, ενώ ολοκλήρωσε και με άριστα το μεταπτυχιακό του στην Μεγιστοποίηση της Αθλητικής Απόδοσης – Επίδοσης στην κατεύθυνση και στο εργαστήριο της Κλινικής Εργοφυσιολογίας. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, έχει μια πλούσια ερευνητική δραστηριότητα, καθώς επίσης και συμμετοχές σαν ομιλητής σε Διεθνή συνέδρια Επιστήμης Φυσικής Αγωγής, όπως και Βιοχημείας και Φυσιολογίας της Άσκησης. Είναι ένας Καθηγητής Φυσικής Αγωγής ο οποίος έχει καταφέρει να «παντρέψει» την θεωρία με την πράξη, καθώς υπήρξε Χρυσός Βαλκανιονίκης, πρωταθλητής Ευρώπης στην ηλικία των 16 ετών στην ανοιχτή θάλασσα και πρωταθλητής Ελλάδος επί συναπτά έτη, με συμμετοχές σε διοργανώσεις με την Εθνική ομάδα στο άθλημα της κολύμβησης. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά και ο ίδιος «Είναι πραγματικά πολύ ουσιαστικό, αν θες να είσαι επιτυχημένος στον χώρο μας, να μπορείς να αντιληφθείς αν και κατά πόσο μπορείς να προσαρμόσεις την θεωρία στο πρακτικό κομμάτι. Να «μπεις» στο σώμα του αθλητή σου και να καταλάβεις την ανταπόκριση που δέχεται από το ερέθισμα που του δίνεις».