Το 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έφτασε στο τέλος του και καθώς περιμένουμε τα αποτελέσματα των βραβείων, έχουμε να πούμε ότι δεν ζηλεύουμε καθόλου το έργο των φετινών επιτροπών καθώς αυτή η χρονιά μας χάρισε πολλές εξαιρετικές ταινίες.
Ταινίες που κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων και κινηματογραφικών μορφών, αφήνοντας το κοινό με δυνατές εντυπώσεις, έντονα συναισθήματα και αξέχαστες κινηματογραφικές εμπειρίες!
Παρακάτω θα βρείτε μερικά λόγια για τις ταινίες που είδαμε τις δύο τελευταίες ημέρες μας στο Φεστιβάλ. (Επίσης, δείτε εδώ ποιες ταινίες επιλέξαμε να παρακολουθήσουμε τις δύο πρώτες ημέρες):
“Ριβιέρα” του Ορφέα Περετζή
Σύνοψη ταινίας: Ένας άρρωστος φοίνικας, ένα καταδικασμένο καλοκαιρινό ειδύλλιο, και μια μητέρα που θέλει να τα αφήσει όλα πίσω της. Αυτό θα είναι το τελευταίο καλοκαίρι της Άλκηστης στην αθηναϊκή Ριβιέρα.
Στη Ριβιέρα του Ορφέα Περετζή ο δυνατός καλοκαιρινός αέρας μάς παρασέρνει σε μια ιστορία απώλειας και μετάβασης. Η Άλκηστη, με φόντο τις μνήμες μιας οδυνηρής απώλειας και συντροφικά της έναν άρρωστο φοίνικα, έναν σιωπηλό (ή όχι και τόσο σιωπηλό!) μάρτυρα του τελευταίου της καλοκαιριού στην αθηναϊκή Ριβιέρα, συνειδητοποιεί την ανάγκη να αφήσει πίσω της όσα την κρατούν δεμένη. Στη Ριβιέρα, κάθε σκηνή κουβαλά ένα άγγιγμα μελαγχολίας αλλά ταυτόχρονα υπόσχεται μια νέα αρχή.
“Το μονοπάτι του αίματος (Red Path)” του Lotfi Achour
Σύνοψη: Όταν μια ομάδα τζιχαντιστών επιτίθεται σε δύο νεαρούς βοσκούς στα βάθη των βουνών της Τυνησίας, ο 14χρονος Ασράφ γίνεται μάρτυρας του αποκεφαλισμού του ξαδέλφου του, του Νιζάρ, και υποχρεώνεται να μεταφέρει το κεφάλι του ως μακάβριο μήνυμα στην οικογένειά του. Συγκλονισμένος από το τραγικό γεγονός, ο Ασράφ προσπαθεί να αντεπεξέλθει ψυχολογικά και, ταυτόχρονα, να οδηγήσει τους συγγενείς του στον τόπο του εγκλήματος για να φέρουν πίσω το πτώμα. Εμπνευσμένο από ένα πραγματικό γεγονός που έχει τις ρίζες του στην κοινωνική πραγματικότητα της τυνησιακής επαρχίας, το Μονοπάτι του αίματος αφηγείται το ταξίδι στα βάθη της πληγωμένης ψυχής ενός νεαρού βοσκού που καλείται να διαχειριστεί το τραύμα της απώλειας και τον παραλογισμό της βίας. Μια συγκλονιστική ταινία ενηλικίωσης που επιδιώκει, μέσα από τη σύνδεση του νατουραλισμού με το ονειρικό στοιχείο και τη συνύφανση του προσωπικού με το πολιτικό, να αναζητήσει την λύτρωση του πρωταγωνιστή, υπενθυμίζοντάς μας τη μοίρα των παιδιών σε εμπόλεμες περιοχές.
Η ταινία μάς μεταφέρει στην καρδιά μιας σκληρής και αδυσώπητης πραγματικότητας, όπου ο νεαρός Ασράφ, ένας 14χρονος βοσκός, βρίσκεται αντιμέτωπος με τον απόλυτο τρόμο και την τραγική απώλεια. Μετά την επίθεση μιας ομάδας τζιχαντιστών, ο Ασράφ γίνεται μάρτυρας της βίας που συνθλίβει την αθωότητα του, καθώς καλείται να μεταφέρει ένα μακάβριο μήνυμα στη δική του οικογένεια. Το ταξίδι του, πέρα από την αναζήτηση του χαμένου σώματος του ξαδέλφου του, γίνεται μια βουτιά στα σκοτάδια της ψυχής του, αναζητώντας τη λύτρωση από το τραύμα και τη βία. Εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα, η ταινία αυτή μάς άγγιξε βαθιά, συνδυάζοντας τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα με το ονειρικό στοιχείο, προκειμένου να μας θυμίσει την αδικία που βιώνουν τα παιδιά στις εμπόλεμες περιοχές και την ανάγκη για ψυχική αντοχή και αποκατάσταση.
Xoftex του Νόαζ Ντέσε
Σύνοψη: Ο παλαιστινιακής και συριακής καταγωγής έφηβος Νάσερ και ο μεγαλύτερος αδερφός του ο Γιασίν ζουν σ’ έναν καταυλισμό προσφύγων στην Ελλάδα, αναμένοντας την απόφαση σχετικά με το αίτημά τους για άσυλο. Περνούν την ώρα τους σκηνοθετώντας αυτοσχέδια κωμικά σκετσάκια, ενώ παράλληλα φαντασιώνονται τη δημιουργία ταινιών τρόμου με ζόμπι. Το όνειρό τους είναι να βρεθούν στη Σουηδία. Ο Νάσερ, ωστόσο, αισθάνεται ολοένα και περισσότερο παγιδευμένος σ’ αυτή τη no man’s land, από την οποία δεν διαφαίνεται διέξοδος. Mια πρωτότυπη προσέγγιση στο προσφυγικό και την ψυχολογία των εκτοπισμένων πληθυσμών, και μια σχεδόν πολανσκική καταβύθιση στη σταδιακή αποσταθεροποίηση της ταυτότητας υπό συνθήκες εγκλεισμού (και της απόλυτης επισφάλειας, αφού ο πρόσφυγας είναι ένας άνθρωπος που έχει στερηθεί οποιαδήποτε υπαρξιακή βεβαιότητα). Καθώς η πραγματικότητα αρχίζει να ραγίζει ανεπαίσθητα διατυπώνεται ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σχόλιο για τη δημιουργική διέξοδο της τέχνης, η οποία όμως δεν λύνει τα πραγματικά προβλήματα, απλώς λειτουργεί ως εφήμερο παυσίλυπον. Ευρηματική σκηνοθετικά, με θαυμάσιο ηχητικό σχεδιασμό και συναρπαστικές ερμηνείες, αυτή η ατμοσφαιρική ταινία ξεκίνησε το ταξίδι της αποσπώντας το ειδικό βραβείο της Επιτροπής στο τελευταίο Φεστιβάλ Κάρλοβι Βάρι και συνεχίζει να χαράζει τις δικές της γεωγραφίες σε έναν κόσμο που μοιάζει ολοένα και πιο βυθισμένος στην απόγνωση.
Ένα συγκινητικό και ευρηματικό ταξίδι στην καθημερινότητα δύο αδελφών, του Νάσερ και του Γιασίν, που ζουν σ’ έναν προσφυγικό καταυλισμό στην Ελλάδα, περιμένοντας την αβέβαιη απάντηση στο αίτημά τους για άσυλο. Ο Νάσερ, διχασμένος ανάμεσα στην προσδοκία ενός καλύτερου μέλλοντος και την αίσθηση εγκλωβισμού στο “no man’s land” του καταυλισμού, βρίσκει διέξοδο στη δημιουργικότητα, σκηνοθετώντας με τον αδερφό του κωμικά σκετσάκια και φαντασιώνοντας ταινίες τρόμου με ζόμπι. Με ευρηματική σκηνοθεσία, αισθητικά υπέροχες σκηνές φαντασίας και ονείρου, και μοναδικό ηχητικό σχεδιασμό σχολιάζει τη δύναμη της τέχνης ως ανακούφιση, αλλά και ως ανεπαρκή απάντηση στα βαθιά υπαρξιακά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες.
“Σκοτώστε τον τζόκεϊ” του Λουίς Ορτέγκα
Σύνοψη: Ένας νεαρός αλλά ήδη θρυλικός τζόκεϊ έχει πάρει την κάτω βόλτα: αλκοόλ, καταχρήσεις και ατυχήματα τον έχουν φέρει στα πρόθυρα της καταστροφής, αλλά και αντιμέτωπο με τους μαφιόζους χρηματοδότες του – ενώ μάλιστα η σύντροφός του, επίσης διάσημη τζόκεϊ, περιμένει το πρώτο τους παιδί. Ένα σφοδρό ατύχημα θα τον ρίξει σε κώμα, όταν όμως ξυπνήσει τίποτα δεν θα είναι το ίδιο – και πρώτα απ’ όλα ο ίδιος, που σταδιακά μεταμορφώνεται σε γυναίκα. Το να συνοψίσει κανείς την πλοκή της νέας ταινίας του Αργεντίνου Λουίς Ορτέγκα, μιας από τις πιο ιδιότυπες, χαρισματικές φωνές του λατινοαμερικάνικου σινεμά σήμερα, είναι εξίσου δύσκολο με το να δοκιμάσει να περιγράψει την πληθωρικά και ευφρόσυνα εκκεντρική αισθητική της: σε μια ριψοκίνδυνη επίδειξη του αστείρευτου ταλέντου του, ο Ορτέγκα οικοδομεί ένα παράδοξο, λοξό, σουρεαλιστικό σύμπαν μεταμορφώσεων που στοχάζεται πάνω σε ζητήματα έμφυλης ταυτότητας και κοινωνικών ρόλων, διαποτισμένο από μια υπέροχη camp αισθητική κι έναν πνευματώδη φορμαλισμό που συνομιλεί με τις καλύτερες στιγμές ενός Ρόι Άντερσον, ενός Τσάρλι Κάουφμαν, ενός Ντέιβιντ Λιντς και, βέβαια, με τις δυο εμφανέστερες αναφορές του – το σινεμά του Αλμοδόβαρ και του Καουρισμάκι. Ίσως η πιο sui generis, ακατάτακτη ταινία της χρονιάς, το Kill the Jokey υπερασπίζεται με παρρησία τον κινηματογράφο ως ένα πικρά χαμογελαστό, συναρπαστικό αίνιγμα.
Μια εκκεντρική και γεμάτη εκπλήξεις εξερεύνηση των θεμάτων της έμφυλης ταυτότητας και των κοινωνικών ρόλων, σε ένα σουρεαλιστικό αισθητικό πλαίσιο. Ένα τρομακτικό ατύχημα οδηγεί σε κώμα έναν νεαρό, διάσημο τζόκεϊ, ο οποίος βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής και όταν ξυπνάει, συνειδητοποιεί ότι το σώμα του έχει μεταμορφωθεί σε γυναίκα. Με αυτή τη ριψοκίνδυνη και εξαιρετικά πρωτότυπη πλοκή, ο Ορτέγκα δημιουργεί ένα παράδοξο και γεμάτο αντιφάσεις σύμπαν. Το ατύχημα, που τον οδηγεί σε κώμα και στην κυριολεκτική λήθη, λειτουργεί ως ένας συμβολικός “ποταμός Λήθης”. Μέσα από αυτή τη λήθη, ξεκινά μια μεταμόρφωση και σταδιακά οδηγείται σε μια νέα αρχή και μια νέα ταυτότητα, παρόμοια με τον τρόπο που η λήθη, στην ελληνική μυθολογία – κάτι που εξάλλου αναφέρεται και στην ταινία – σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια άλλη μορφή ύπαρξης.
“Η Πρωτοχρονιά που δεν ήρθε ποτέ” του Μπόγκνταν Μουρεσάνου
Σύνοψη: Στις 20 Δεκεμβρίου του 1989 η Ρουμανία βρίσκεται στα πρόθυρα της επανάστασης. Οι δρόμοι σφύζουν από ζωή με όλες τις διαδηλώσεις που συμβαίνουν, οι φοιτητές κοροϊδεύουν το καθεστώς μέσα από την τέχνη και τα σόου της Πρωτοχρονιάς δοξάζουν τον Τσαουσέσκου. Ωστόσο, μέσα στα κρύα σπίτια που δεν έχουν θέρμανση, οι οικογένειες δυσφορούν και δίνουν μάχη με τις προσωπικές συγκρούσεις και την πανταχού παρούσα Σεκουριτάτε. Έξι φαινομενικά ασύνδετες ζωές διασταυρώνονται με απρόσμενους τρόπους. Καθώς οι εντάσεις φτάνουν στο απροχώρητο, μια εκρηκτική στιγμή τούς ενώνει και καταλήγει στη δραματική πτώση του Τσαουσέσκου και του κομμουνιστικού καθεστώτος. Όπως είπε ο σκηνοθέτης, με λόγια που συγκινούν: «αυτή η ταινία προσφέρει μια συμφωνική θέαση σε ένα ιστορικό γεγονός που έχει ίσως αποτυπωθεί υπερβολικά συχνά στον κινηματογράφο μέσα από μια μονόπλευρη προοπτική». Πρόκειται για ένα κινηματογραφικό επίτευγμα που επιστρατεύει την πρωτόγνωρη δύναμη που έχει το συγκεκριμένο μέσο να εκθειάζει τη δύναμη του εδώ και του τώρα καθώς και της συλλογικότητας, αποκαλύπτοντας τη «μοναδική στιγμή στον χρόνο η οποία συνδέει όλο τον κόσμο σε μια κοινή συνείδηση».
Η ταινία με απλή αλλά καθόλου απλοϊκή κινηματογραφική γραφή, αποτυπώνει την αλληλεπίδραση του ατόμου με την ιστορία. Η σκηνοθεσία δίνει έμφαση στη συλλογικότητα και τη στιγμή και αναδεικνύει τον αντίκτυπο του καταπιεστικού καθεστώτος σε κάθε πτυχή της ζωής, δημιουργώντας μια “συμφωνική” απεικόνιση της επανάστασης. Η ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται από έντονα συναισθήματα, αποκαλύπτοντας τόσο την ελπίδα όσο και τον φόβο που συνόδευαν τις τελευταίες ημέρες πριν την Πρωτοχρονιά του 1989, η οποία έμελλε να φέρει έναν νέο κόσμο για όλους μας.
“The End” του Τζόσουα Οπενχάιμερ
Σύνοψη: Η πρώτη ταινία μυθοπλασίας του δις υποψήφιου για Όσκαρ ντοκιμαντερίστα Τζόσουα Οπενχάιμερ, είναι ένα διόλου απροσδόκητα ακατάστατο, εξαιρετικά διαπεραστικό και υπονομευτικά πολιτικό μετ-αποκαλυπτικό μιούζικαλ, με πρωταγωνιστές την Τίλντα Σουίντον και τον Μάικλ Σάνον. Βαθιά κάτω από την επιφάνεια της γης, στην προστατευτική αγκαλιά ενός εγκαταλελειμμένου αλατωρυχείου, μια οικογένεια της κάποτε σπουδαίας ελίτ, περνά τις μέρες της σε ένα πολυτελές καταφύγιο που θυμίζει έπαυλη, προσπαθώντας να ξεχάσει την καταστροφή που τους έκανε να κρυφτούν εκεί – και τις δικες τους ευθύνες γι αυτή. Όταν μια επιζήσασα από τον πάνω κόσμο θα βρεθεί ξαφνικά ανάμεσά τους, οι βεβαιότητες όλων τους (και, κυρίως, του νεαρού γιού τους που γεννήθηκε εκεί μετά την καταστροφή) θα γλιστρήσουν από τα χέρια τους σαν μια χούφτα αλάτι. Δημιουργώντας ένα φιλμ που αρνείται να υποταχτεί σε οποιαδήποτε κατηγοριοποίηση, ο Οπενχάιμερ παραδίδει ένα ακόμη χαμαιλεοντικό κομψοτέχνημα που λάμπει με τη βεβαιότητα ενός μοντέρνου κινηματογραφικού classic.
Η ταινία λήξης του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, είναι ένα τολμηρό και ανατρεπτικό κινηματογραφικό έργο που συνδυάζει στοιχεία μιούζικαλ και δράματος με έντονα πολιτικά υπονοούμενα.
Με τους εκπληκτικούς Τίλντα Σουίντον και Μάικλ Σάνον στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, θέτει καίρια ερωτήματα για την ενοχή, την πολυτέλεια και την ευθύνη. Η ταινία εντυπωσιάζει με την αισθητική της και τη διακριτική ειρωνεία, κλείνοντας δυναμικά το φετινό φεστιβάλ.
Οι ταινίες που παρακολουθήσαμε μάς άνοιξαν ένα παράθυρο στις πιο σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης ζωής, από τις κοινωνικές ανισότητες και την καταπίεση, μέχρι τις προσωπικές αντιφάσεις και τα αδιέξοδα. Μας συγκίνησαν, μας προβλημάτισαν και μας προκάλεσαν να σκεφτούμε, ενώ μας αφύπνισαν για τις άθλιες και επικίνδυνες καταστάσεις που βιώνει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της Γης. Στην καρδιά αυτών των ιστοριών υπάρχει και ένα κοινό στοιχείο: η ανάγκη για ανθρωπιά. Και οι ταινίες μάς θυμίζουν ότι, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές, η ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη παραμένουν οι βασικές αξίες που μας συνδέουν ως ανθρώπους.
Και κάπως έτσι, το 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φτάνει στο τέλος του, αφήνοντάς μας με πολλές σκέψεις και συναισθήματα. Κρατάμε τις στιγμές και τις εικόνες του φετινού φεστιβάλ, περιμένοντας με ανυπομονησία το επόμενο κινηματογραφικό ταξίδι!
